Czas pracy kierowcy w załodze dwuosobowej – co musisz o nim wiedzieć?

Przewoźnicy coraz częściej wysyłają kierowców w załogach dwuosobowych. To rozwiązanie ma wiele zalet. Wymaga jednak przestrzegania określonych przepisów. Największe wątpliwości budzi kwestia czasu pracy. Z czym wiąże się to zagadnienie? Wyjaśniamy je w poniższym poradniku.

Jazda w podwójnej obsadzie według regulacji prawnych

Rozporządzenie WE 561/2006 szczegółowo wyjaśnia, na czym polega praca dwuosobowej załogi. To sytuacja, w której w jednym pojeździe, a precyzyjniej – w jednej kabinie – przebywa dwóch kierowców, mających uprawnienia do kierowania  pojazdem.

Według przepisów drugi kierowca musi znajdować się w kabinie podczas każdego zdarzenia jazdy. Wyjątek stanowi pierwsza godzina pracy – druga osoba uprawniona do kierowania danym pojazdem może dosiąść się w ciągu 60 minut od rozpoczęcia jazdy..

Warto pamiętać, że po skończonym kursie cała załoga musi wrócić do bazy razem. W przypadku, gdy jeden z kierowców  wcześniej opuści pojazd – przejazd nie spełni warunków, które kwalifikują go jako jazdę w dwuosobowej obsadzie.

Korzyści wynikające z jazdy w dwuosobowej załodze

– Szybsze realizowanie zleceń. Jazda w dwuosobowej załodze jest często wykorzystywana podczas dalekich, wielogodzinnych kursów. Przydaje się, gdy kierowcy muszą zrealizować zlecenie błyskawicznie – umożliwia lepsze i bezpieczniejsze planowanie trasy.

– Pomoc w przeszkoleniu nowych kierowców. 

– Bezpieczeństwo. Samochód służbowy, rozładunki i załadunki, a także wszelkie formalności prawne podczas przewozu, będą pilnowane przez dwie osoby, co zmniejsza ryzyko błędów.

Załoga dwuosobowa – słabe strony

Kierowcy wskazują przede wszystkim na brak wygody. Niewielka kabina, dyskomfort wynikający z odpoczynku na fotelu, długa jazda – to zdecydowanie czynniki, które mogą nieco zniechęcić pracowników do współpracy w dwuosobowych załogach. Długi pobyt i dzielenie ograniczonej przestrzeni przez dwie obce osoby to dla niektórych duże wyzwanie. Pracodawcy natomiast, zdają sobie sprawę z tego, że jazda w zespołach to podwójny wydatek. 

Czas pracy kierowcy – o co chodzi?

Czynności, które zaliczamy do czasu pracy kierowcy:

– prowadzenie pojazdu,

– załadunek i rozładunek lub nadzór nad nimi,

– obsługę pojazdu i naczepy,

– troskę o czystość i bezpieczeństwo powierzonej maszyny,

– wszelkie formalności administracyjne związane z przewozem,

– zabezpieczenie ładunku i zapewnienie bezpieczeństwa przewożonym ludziom,

– nadzór nad osobami wsiadającymi do pojazdu i wysiadającymi z niego,

– inne zadania związane z wykonaniem pracy.

Czas pracy nie ogranicza się jedynie do wyżej wymienionych czynności. Pozostanie kierowcy w gotowości do wykonania zadania na stanowisku pracy także jest do niego wliczane. Co więcej, o czasie pracy kierowcy mówimy też w odniesieniu do obowiązkowej 15-minutowej przerwy po 6 godzinach pracy, którą pracodawca musi zapewnić pracownikowi.

Pozostanie w dyspozycji

Jak wspomnieliśmy wyżej, do czasu pracy kierowcy wlicza się okres jego dyspozycji (gotowości) do wykonywania zadań służbowych. Co to oznacza w praktyce? Pracownik realizujący przewóz nie musi pozostawać na stanowisku pracy, jednak gotowość to nic innego jak konieczność stawienia się na nim kierowcy na każde wezwanie pracodawcy. 

Do dyspozycji zaliczamy:

– przestój wynikający z zakazu ruchu,

– czas załadunku i rozładunku,

– transport promem lub koleją, jeśli kierowca nie ma do dyspozycji koi lub kuszetki,

– formalności związane z oczekiwaniem na przejściu granicznym,

– dojazd środkiem komunikacji do miejsca postoju pojazdu lub powrót z niego, jeśli pojazd nie czeka w bazie lub miejscu zamieszkania pracownika,

– w przypadku załogi dwuosobowej – czas, który drugi kierowca spędza na fotelu pasażera obok kierowcy.

Co więcej, w przypadku podwójnej obsady pracownik odpoczywający na fotelu pełni dyżur i przysługuje mu za niego wynagrodzenie w wysokości 50% jego wynagrodzenia zasadniczego.

Co nie jest czasem pracy kierowcy?

Jak wynika z powyższego, przepisy precyzyjnie określają, które czynności służbowe dotyczą czasu pracy kierowcy. Co zatem się w niego nie wlicza? Można wyróżnić:

– dobowy, nieprzerwany odpoczynek,

– czas dyżuru, jeśli kierowca nie wykonywał pracy,

– nieusprawiedliwione postoje,

– przerwa wynikająca z równoważnego systemu pracy.

Czas pracy kierowcy w załodze jednoosobowej – ogólne zasady

Kierujący pojazdem może spędzić na jeździe nie więcej niż 9 dziennie (Dwa razy w tygodniu kalendarzowym czas jazdy można wydłużyć do 10 godzin). Po upływie 4,5 godziny kierowca musi odbyć obowiązkową 45-minutową przerwę. Istnieje możliwość podzielenia jej na dwie części – 15 i 30 minut, jednak obie muszą odbyć się najpóźniej 4,5 godziny po rozpoczęciu jazdy. Cały cykl roboczy może trwać 24 godziny – z zachowaniem czasu, który należy przeznaczyć na pozostałe czynności wynikające z jazdy, czyli m.in. załadunek, rozładunek i inne prace związane z przewozem.

Czas pracy kierowcy – załoga dwuosobowa

Istnieją zasadnicze różnice między czasem pracy kierowcy załogi jednoosobowej, a dwuosobowej. Przede wszystkim cykl pracy obu pracowników nie może przekraczać 30 godzin od rozpoczęcia czynności służbowych. Dodatkowo każdy z kierowców może skorzystać z możliwości wydłużenia czasu prowadzenia pojazdu o godzinę, co oznacza, że każdy przewóz załoga może zrealizować szybciej niż pojedynczej obsadzie. Wynika to z faktu, iż łączny czas prowadzenia pojazdu przez dwie osoby wynosi 18 godzin, a po wydłużeniu – 20 godzin. W przypadku obsady dwuosobowej obowiązkowa 45-minutowa przerwa zazwyczaj odbywa się w kabinie, kiedy drugi z kierowców prowadzi pojazd. 

O czym należy pamiętać, organizując pracę załogi?

Najważniejszym warunkiem, który pozwala na korzystanie z przywilejów związanych z jazdą w podwójnej obsadzie, jest konieczność dopilnowania, aby drugi kierowca z załogi rozpoczął pracę maksymalnie godzinę po pierwszym kierowcy. Jeśli tak się nie stanie, każdy z prowadzących pojazd będzie traktowany jako załoga jednoosobowa. Oznaczałoby to, że mimo wspólnej jazdy, kierowcy są zobligowani do przestrzegania 24-godzinnej zamiast 30-godzinnej doby. Niezmiernie ważne jest umieszczenie w tachografie kart obu kierowców i dopilnowanie, by nie przeoczono czasu odpoczynku i przerwy.

Co najważniejsze, żaden z kierowców nie może opuścić pojazdu i udać się do bazy wcześniej niż drugi pracownik. Wówczas ten, który pozostanie na stanowisku, jest traktowany jako załoga jednoosobowa.

Czas pracy kierowcy w załodze dwuosobowej w praktyce

Praca w podwójnej obsadzie ma wiele zalet, o ile każdy z pracowników prawidłowo zaplanuje swój czas pracy  – załoga dwuosobowa ma możliwość wykorzystania aż 30 godzin w trakcie jednej zmiany. W praktyce można wyróżnić dwa najczęściej wykorzystywane schematy, według których kierowcy organizują sobie pracę.

W pierwszym wariancie wygląda to następująco.

1. Kierowca A prowadzi pojazd przez 4,5 godziny, a kierowca B pozostaje dyspozycyjny.

2. Następuje zmiana – kierowca B prowadzi pojazd przez 4,5 godziny, a kierowca A pozostaje dyspozycyjny i odbywa 45 minut wymaganej przerwy.

3. Kolejna zmiana kierowców oznacza, że kierowca A ponownie prowadzi pojazd przez 4,5 godziny, natomiast kierowca B pozostaje dyspozycyjny i odbywa 45-minutową przerwę.

4. Ponowna zmiana kierowców – kierowca B prowadzi pojazd przez 4,5 godziny, by kierowca A mógł odbyć 45 minut obowiązkowej przerwy.

5. Załoga dwuosobowa musi udać się na 9-godzinny odpoczynek dzienny.

Z drugiego schematu kierowcy mogą skorzystać jedynie 2 razy w tygodniu kalendarzowym. Zakłada on, że każdy z kierujących może jechać po 10 godzin.

1. Kierowca A prowadzi pojazd 4,5 godziny, a kierowca B pozostaje dyspozycyjny.

2. Kierowca B przejmuje pojazd i prowadzi go 4,5 godziny, podczas gdy kierowca A pozostaje dyspozycyjny i odbywa obowiązkową przerwę 45 minut.

3. Kierowca A ponownie jedzie przez 4,5 godziny, a kierowca B odbywa 45 minut przerwy – pozostaje jednak dyspozycyjny.

4. Następuje ponowna zmiana, jednak obaj kierowcy mogą jechać przez maksymalnie 1 godzinę – w tym czasie drugi kierowca odbywa przerwę 45 minut.

5. Kierowcy udają się na 9 godzin odpoczynku dziennego.

Należy pamiętać, że podczas trwania zmian, karty kierowców muszą znajdować się w tachografie.

Podwójna obsada a tachograf – o czym należy pamiętać?

Wszystkie aktywności kierowcy powinny zostać zapisane na tachografie. Każde urządzenie jest wyposażone w dwa sloty, w związku z czym rejestruje ono zarówno jazdę jednego kierowcy, jak i pozostawanie w dyspozycyjności drugiej osoby z załogi. Należy jednak pamiętać o każdorazowej zmianie kart, tak by znajdowały się w odpowiednich slotach w zależności od tego, który z pracowników aktualnie prowadzi pojazd. Czas przeznaczony na wymianę kart kwalifikuje się jako inna praca.

Jazda w podwójnej obsadzie niesie za sobą mnóstwo korzyści zarówno dla przewoźnika, jak i kierowców, szczególnie tych rozpoczynających karierę. Mimo zwiększonych kosztów pracowniczych, pracodawcy doceniają taki system pracy. Pamiętaj jednak, że nieznajomość przepisów związanych z czasem pracy kierowcy w załodze dwuosobowej nie zwalnia Cię z ich przestrzegania. 

Czy omawiany temat jest dla Ciebie ważny? Chcesz dowiedzieć się więcej? Zdobądź praktyczną wiedzę z zakresu rozliczania czasu pracy kierowców. Dołącz do Akademii! Ucz się merytoryki razem z ekspertem i sprawdź swoje umiejętności. Dziesiątki nagrań, setki przykładów, tysiące odpowiedzi na zawiłe pytania. Czekamy na Ciebie!